Geef antwoord op de uitdaging van extreem rechts!
Toen Mark Rutte op het partijcongres van zaterdag 25 november door journalisten van Nieuwsuur gevraagd werd om zijn mening te geven over een ansichtkaart waarop een tekening te zien was van een verkeerskruising met de VVD als wegwijzer naar een doodlopende weg en het Forum voor Democratie als wegwijzer naar een stralende toekomst, kon hij slechts mompelen “dat dit goed is voor de concurrentie”. Natuurlijk kunnen wij in dit opzicht niet al te veel van Mark Rutte verwachten, want hij is een typische exponent van de heersende politieke cultuur waarin het niet zozeer om idealen en visies als wel om belangen en compromissen draait. Thierry Baudet heeft echter wel een visie en hij lijkt vrij spel te krijgen in de ruimte die aan de rechterkant van de politieke arena ontstaan is. Die kans zal hij natuurlijk niet laten liggen. Net als wijlen Pim Fortuyn zegt Baudet herhaaldelijk dat hij een duidelijk doel voor ogen heeft: hij moet premier van Nederland worden.
Die schaamteloze geldingsdrang blijkt in de huidige toeschouwersdemocratie tot de verbeelding te spreken. Zo is Baudet onlangs door kijkers van Eenvandaag verkozen tot politicus van het jaar en het kan die televisiekijkers kennelijk niet echt schelen dat Baudet erom bekend staat dat hij zich onttrekt aan parlementaire debatten over thema’s –zoals het referendum- die hem zogenaamd aan het hart gaan. En hoewel Baudet pretendeert dat hij een toekomstperspectief voor Nederland biedt, horen we hem in zijn speeches vooral over het nationale verleden spreken. Met zijn gedweep over onze grote zeehelden lijkt hij te suggereren dat de antwoorden op de vragen van vandaag en morgen in ons roemrijke verleden vervat liggen. Wellicht is dit de reden waarom hij zich niet serieus wil bezighouden met actuele vragen en problemen die nieuw zijn in de geschiedenis, zoals klimaatveranderingen die glashard door Baudet ontkend worden. Hoe kunnen wij verklaren dat Baudet zo veel bijval krijgt, terwijl hij zo openlijk zijn rug naar de wereld toe keert?
Het antwoord op die laatste vraag moet in de vitaliteit en de jeugdigheid van Baudet gezocht worden. Met zijn eloquente speeches wekt hij de verwachting dat hij nieuw elan in het zielloze politieke bestel zal brengen. Wat Thierry Baudet vóórheeft op zijn grootste concurrent Geert Wilders, is dat hij niet alleen ageert tegen de zogenaamde islamisering van het avondland, de bemoeizucht van de Europese Unie en “onze grenzeloze tolerantie voor vluchtelingen”, maar dat hij ook met een alternatief lijkt te komen. Zijn alternatief is een intellectuele variant van extreem rechts, maar het is wel degelijk extreem rechts. Waar Geert Wilders met zijn ongelukkige politieke doop van de Holocaust-ontkenner Géza Hegedus onweerstaanbaar aan de vulgariteit van het nationaal socialisme doet denken, daar lijkt Baudet een chiquere variant van het extreem rechtse gedachtegoed te vertegenwoordigen. Thierry Baudet staat in een politieke traditie die teruggaat naar vroeg-twintigste eeuwse stromingen als het vitalisme en het fascisme die organische eenheid willen brengen in moderne samenlevingen die vergaand gemechaniseerd, verdeeld en verzakelijkt zijn.
Nu is het de hoogste tijd om antwoord te geven op deze uitdaging van het fascisme. Laten wij een nieuwe variant van de bovengenoemde ansichtkaart tekenen. Aan de ene kant staan rechtse populisten als Baudet die zwelgen in een fictief verleden en die zich afwenden van de vragen waarmee wij in de wereld van vandaag en morgen geconfronteerd worden en aan de andere kant staan verantwoordelijke politici die actief op die actuele vragen en ontwikkelingen anticiperen. Waar zijn de politici die samen met ons de avontuurlijke weg naar die onzekere toekomst in willen slaan? En waarom laten zij zich niet duidelijker horen?